Руханият

Қажымұқан – қазақ балуандарының бренді

Қажымұқан Мұңайтпасұлы – ғаламат күш иесі. Қазақтың атын тұңғыш рет әлем жұртына танытқан осы бір таудай құбылыс баба тарихынан бізге жеткен алып баһадүрлер туралы әңгімені растай түсуі үшін арнайы жіберілгендей көрінеді, кейде. Шындығын да, ежелгі қазақ батырларының тау тұлғалық алып қасиеті туралы кейбір аңыз боп жеткен әңгімеге сеніңкіремей «қазекемнің асырып жіберетіні бар» дейміз. Алайда күні кеше, яғни 1948 жылы ғана ...

Читать далее »

Қажымұқан мен Шмидт белдесуі

Немесе Қазақ балуанына қаржылай қолдау көрсеткен ағайынды екеу кім? Астана қаласына жол түсіп, біраз күн бас шаһарды араладым. Онда да ежелгі таныстар, ағайын-туыс­тар бар дегендей, бір аптаның төңірегінде соларда қонақ болдым, қаладағы мәдени, тарихи ескерткіштерді тамашаладым, қысқарта айтқанда, жаңа шаһардан үйге қанағатты сезіммен оралдым. Осы жайлардың ішіндегі бөле-жара айтарым – әйгілі жазушы, қоғам қайраткері, бәрімізге бала жасымыздан өзінің «Тоқаш Бокин» ...

Читать далее »

Қажымұқан балуанның досы Субек ұста

Биыл қазақтан шыққан тұңғыш кәсіби спортшы Қажымұқан Мұңайт­пасұлының туғанына – 150 жыл. Аталған мерейтойлық датаға байланыс­ты жуықта Мәдениет және спорт министрлігі жыл бойы атқарылатын іс-шаралар жоспарын бекітті. Осы орайда, Баянауыл өңірінде өмір сүрген Қажекеңнің досы жайлы газет оқырмандарын хабардар етсек дейміз. Бұл фото біздің қолымызға ертеректе түскен еді… Бет-әлпетінен жылы жігердің желі ескен, көзқарасы сұсты болмаса да, терең ойлы екені ...

Читать далее »

Рубашка Кажымукана — бесценный талисман

Одна из личных вещей легендарного борца, батыра казахских степей, нашего земляка Кажымукана Мунайтпасова находится в личной коллекции жителя Кокшетау Рахата Барысулы. Это — старинная рубашка, которая на протяжении всей жизни служит для него своеобразным талисманом, и он уверен, что это единственная личная вещь известного борца, которая дошла до наших дней. — История рубашки Кажымукана — один из неизвестных эпизодов жизни ...

Читать далее »

Богатырь казахских степей

Кажымукан Мунайтбасов — фигура в казахстанском спорте однозначно значимая. Его имя носят многотысячные стадионы в Шымкенте и Астане — совершенно разных районах страны, а это ли не говорит о его «всеказахстанскости», что ли? Еще в детстве от старших и из книжек я знал, что боролся еще до войны такой легендарный борец Кара-Иван — едва ли не брат самого Ивана Поддубного. И ...

Читать далее »

Геркулес степей Кажымукан Мунайтпасов

История жизни легендарного борца обросла мифами и легендами. Многократный победитель чемпионатов мира по классической борьбе, первый казах-триумфатор мирового первенства, уникальный атлет Кажымукан Мунайтпасов оставил след в истории не только казахстанского, но и мирового спорта. Являясь для многих поколений примером беззаветного служения Родине, он также запомнился покупкой самолета для нужд фронта… История жизни легендарного борца обросла мифами и легендами. До сих ...

Читать далее »

Мухтар Шаханов: Главный мускул казахов

(Мысли рядом с могилой Кажы Мукана.) В свое время Кажы Мукан мог схватить трактор за задние колеса и не дать ему сдвинуться, железный стержень, который не могли изогнуть 15-20 здоровых мужчин, мог обвить вокруг шеи, как галстук. Его силу не превзошел еще ни один казах. Когда он пришел к нам домой, отец зарезал единственную дающую молоко козу, которая предназначалась мне, ...

Читать далее »

Мукан из Караоткеля

Первый казах, ставший чемпионом мира по французской борьбе, многократный победитель мировых, региональных, российских, а позже всесоюзных чемпионатов по классической борьбе среди супертяжеловесов, великий атлет Мукан Мунайтпасов, больше известен и миру, и казахскому народу под именем Кажымукан. То есть Святой Мукан Детство Кажымукан родился в 1871 году в Акмолинской области, в ауле Караоткель, где в основном проживали представители казахского рода алтыбас ...

Читать далее »

Қажы атаның қайсарлығы

Ордабасы пробациясында тіркеуде тұрған жиырмадан аса сотталғандар аты әлемге танылған спортшы Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмірі жайында қойылған спектакльге қатысты. Биылғы жылы даңқты балуан Қажымұқан Мұңайтпасұлының туғанына 150 жыл толуына орай республика көлемінде мерекелік шаралар аталып өтілуде. Соның бірі Ордабасы аудандық мәдениет үйінің өнерпаздарының қатысуымен белгілі режиссер Ғазиз Арыновтың қойылымымен «Қажымұқан» атты спектакль өткізілді. Аталған көріністе балуанның бала кездегі бейнесі де сомдалған. ...

Читать далее »

«Анаға хат» шығармашылық байқауы мәресіне жетті

Ордабасы ауданыңда «Игілік» қоғамдық қорының ұйымдастыруымен «Анаға хат» шығармашылық байқауның қортынды кеші өтті. 100 ден астам мектеп оқушыларынан келіп түскен шығармалардың арасынан әділқазылар алқасының шешімімен 10 оқушының туындысы үздік деп танылды. Қалам қабілеті шыңдала түскен оқушыларға Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, белгілі айтыскер ақын Ақмарал Леубаева арнайы Дипломдар мен бағалы сыйлықтар табыстады. Кеш соңы барша аналардың құрметіне арналған концерттік кешке ұласты. ...

Читать далее »

Қажымұқан үйреткен қазақ күресі

Қай халықтың да салт-сана, ата дәстүр, ұлттық ойындары секілді ерекшеліктері болған. Рас, уақыт сырғыған сайын солардың қайсы бірінің кейбір тұстары жасарып, жаңару жолына түсіп те жатады. Бірақ, ол әуелгі ұлттық қағида жазылмаған ережеден айнымауы керек. Айныған кезде, сөз жоқ, ұлтты ұйытатын ұлттық ойындарға талас күмән туғызып, кейінгі ұрпақтың көңіліне кірбің түсетіні анық. Сондықтан, атам қазақ мұндай салмағы ауыр тұстарға, қай ...

Читать далее »

Қажымұқан бабамызды ұлықтауымыз керек

Қажымұқан – қазақ даласының батыры. Алып күш иесі, батыр бабамыз жайлы көптеген аңыздар бар. Күрестің бірнеше түрінен әлем чемпионы атанған, қазақ палуаны туралы біз білмейтін деректерді отставкадағы милиция полковнигі, КСРО-ның еңбек сіңірген қызметкері, ҚР Ішкі істер министрлігінің құрметті ардагері Мұрат Джанкобаев әңгімелеп берді.  –  Мұрат ата, әңгіменің әлқиссасын жауырыны жер иіскемеген атақты палуан туралы өзіңіздің жеке естеліктеріңізден бастайық. Қажымұқан Мұңайтпасұлымен атаңыз ...

Читать далее »

Памятник Кажымукану открыли в Нур-Султане

Сегодня в специализированной Республиканской школе-интернате-колледже олимпийского резерва имени К. Мунайтпасулы состоялось открытие памятника прославленному борцу Кажымукану Мунайтпасулы. Кроме того, имя знаменитого борца присвоено спортивному комплексу «Жас Батыр» в честь 150-летия Кажымукана Мунайтпасулы. В торжественном мероприятии приняли участие министр культуры и спорта Актоты Раимкулова, заместитель акима Нур-Султана Ермек Кизатов, двукратный олимпийский призер по греко-римской борьбе Даулет Турлыханов, депутат Мажилиса парламента Бакытбек ...

Читать далее »

Астанада Қажымұқан Мұңайтпасұлына ескерткіш орнатылды (видео)

Бұған қоса сол маңдағы спорт кешеніне батыр баба есімі берілді. Салтанатты шараға қоғам қайраткерлері, спорт ардагерлері және халық қалаулылары қатысты. Балуанның немерелері де келіп, өз ілтипаттарын білдірді. Қажымұқан Мұңайтпасұлының 150 жылдығына арналған бастамалар бұнымен бітпейді. Жыл соңына дейін тағы бірақтар мәдени және спорттық шара ұйымдастырылады. Мерейтой аясында «Қажымұқан» көркем фильмі түсіріліп, күш атасының пошта маркалары да шығарылды. «Хабар 24» телеарнасы

Читать далее »

Елордада Қажымұқан Мұңайтпасұлына ескерткіш орнатылды

Қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан, күрес түрлері бойынша әлемді мойындатқан аңыз тұлға – Қажымұқан Мұңайтпасовқа елорда төрінен ескерткіш ашылды. Балуанның биылғы 150 жылдығына орай жасалған тас мүсін енді балуан есімі берілген «Жас батыр» спорт кешені аумағында орнатылды. Салтанатты іс-шараға Мәдениет және спорт министрі Ақтоты Райымқұлова, грек-рим күресінен екі дүркін Олимпиада жүлдегері Дәулет Тұрлыханов, БАҚ өкілдері, қоғам және спорт қайраткерлері, ...

Читать далее »

Танымал тұлғалардың қызықты әдеттері

Он тоғызыншы ғасырда Арқада өмір сүрген Паң Нұрмағамбет деген атақты бай қолынан қысыжазы ақ биялайын тастамаған. Халық маңғаздығына орай «Паң» деген атақ берген. Сол Паң төре бол, қара бол, кіммен болсын амандасқанда, қолынан ақ биялайын шешпейтін көрінеді. Ақан Сері қымыз берген үйдің аяғы кір болса, дастарханын тастап жүре берген, кір жастықтан қашып, ертоқымын жастанып, құла дүзге барып қонатын болған. Күш ...

Читать далее »

Қажымұқан Поддубныйды жеңген бе?

Бұл сұрақ талай адамның көкейінде жүргені анық. Орыс­тар өздерінің, біз өзіміздің палуанымызды жеңді деп ойлаймыз. Сөз жоқ екеуі де мықты. Мұны ешкім жоққа шығара алмайды. Қапсағай денелі азаматтардың өздеріне лайық тұлғалары мен батырға тән мінездері болған. Енді жоғарыдағы сұрақтың жауабына келейік. Қажымұқан жайлы кеңестік заманда кино түсірілді. Дәлірек айтсақ, 1985 жылы «Знай наших!» деген атпен жарық көрген киноға Бақытжан Есжанов, ...

Читать далее »

Қажымұқан балуанмен кездесу

– Оу, Әуке, келемін деп алдын ала айтсаң қайтеді. Поштабайдан хат жіберсең де болатын еді ғой. Өзің бір оқыған-тоқығаны көп азаматсың, – деп атақты балуан Қажымұқан демнің арасында әуре-сарсаңға түсті. Оның Әуке деп отырғаны қазақ руханиятына өлшеусіз үлес қосқан ғалым Әуелбек Қоңыратбаев еді. – Қажеке, мен сізді әурелейін деп келгем жоқ. Қайта керісінше «батырым не істеп жатыр?» деп көру үшін, ...

Читать далее »

Қажымұқанның батасы

Таяуда Павлодар облысы, Қашыр ауданы Тереңкөл ауылында тұратын сексен жасқа толған Мағатай Мұстафина мынадай әңгіме айтып берді. Апамыз әңгімесінде былай дейді: – Менің келін болып түскен жерім осы өзіміздің ауданымыздағы қазіргі Федоровка ауылдық округіндегі, кезінде (Максим Горький ауданы) Қызылтудың Қоянды деп аталған жері болған. Мұстафа әулетінен, баласы Сләмғалының үш қыздан кейінгі көрген ұлы Жасаумен отау құрдым. Бір кездері аталарымыз осы ...

Читать далее »

Тұрлыханға Қажымұқан батасын берген

Асқақ Алтай, Тарбағатай тауларының інісіндей болған Қалба, Құсмұрын, Қандығатай сияқты аласа тау жоталары Шығыс өңірін мекендеген ежелгі Найман елінің ата қонысы екені көпке мәлім. Қасен қажы орнатқан биіктігі 2 жарым метр қара тас әлі күнге дейін тұр Бай табиғатына қарай бұл жақтың адамдары да кең пейілді, жомарт, үлкен жүректі һәм мейірімді болып туады десек, артық айтқандық емес. Осындай ежелгі ата ...

Читать далее »