Басты мақсат – құқық қорғау жүйесіне қоғам сенімін арттыру

Қасым-Жомарт Тоқаев, төртіншіден, құқық қорғау органдарының жұмысына сервистік модель қағидаттарын кеңінен енгізіп, кадрлық әлеуетін күшейту қажет екенін атап өтті.

Оның айтуынша, полиция мен басқа да құрылымдар билік және қоғам арасын байланыстыратын алтын көпір болуға тиіс. Ол үшін «Мемлекет пен азамат – біртұтас» деген іргелі қағидатымызға толық сай келетін халықпен қарым-қатынастың жаңа мәдениетін қалыптастыру керек. Бұл бағытта ілгерілеу бар. Бірақ қабылданған шаралар әлі тиімділігін көрсетпеді, өйткені бірізділік жоқ. Халықпен тікелей жұмыс істеуге кедергі келтіретін басы артық бюрократиядан арылу керек.

– Реформалардың шынайылығына, әділдікке және мемлекеттік басқару жүйесінің тиімділігіне азаматтардың сенімі көбіне құқық қорғау органдарының кәсіби деңгейіне байланысты. Учаске­лік инспекторлардың әлеуетін одан әрі ны­ғайту қажет. Себебі олар іс жүзінде мемлекет пен қоғам арасындағы басты дәнекер саналады. Әсіресе бұл ауылдық жерде анық байқалады. Өйткені жергілікті тұрғындар үшін учаскелік инспектор – қорғаушы, құқықтық кеңесші, тіпті әділдік сұрап жүгінетін соңғы инстанция. Менің ойымша, ауылдағы учаскелік инспекторларға шен берген кезде жеңілдік жасап, яғни бір жылдық еңбек өтілін 1,5 жыл деп есептеу қажет. Ауылдағы учаскелік инспекторларды баспанамен қамтып, материалдық-техникалық базасын нығайту керек. Өңір әкімдері осы мәселеге мұқият назар аударғаны дұрыс. Учаскелік полицияны жаңғыртумен қатар патрульдік бекеттер қызметінің жұмысын қайта қарау қажет. Патруль қызметкерлері азаматтармен жұмыс барысында әдеп сақтап, кәсібилік танытқаны жөн. Өз кезегінде азаматтар да полицияның заңды талабына бағынуға міндетті. Әйтпесе көшеде тәртіп болмайды. Жалпы, азаматтардың қауіпсіздігі мен заң талаптарын мүлтіксіз сақтау үшін құқық қорғау жүйесін одан әрі реформалау керек. Бірақ реформалар реформа үшін ғана жасалмайды. Басты мақсат – қоғамның құқық қорғау жүйесіне сенімін арттыру. Кейбір қызметкерлердің әділетсіз немесе немқұрайды әрекеті күштік құрылым өкілдерінің атына кір келтіреді. Азаматтар мен бизнестен заңды талап еткенде, өздеріңіз лайықты үлгі көрсетулеріңіз қажет. Сонда ғана полиция қызметкерлері мен азаматтар арасында сенімді әріптестік орнайды. Құқық қорғау органдарының қызметін жетілдіру қаншалықты табыс­ты болатыны сіздерге байланысты, – деді Мемлекет басшысы.

Бұл ретте мемлекет қоғам қауіпсіздігі мен елдегі заң үстемдігін қамтамасыз ететін жандарды жан-жақты қолдауға әрқа­шан айрықша мән береді. Президент тапсыр­масымен биылдан бастап күштік құ­ры­лымдар еңбекақы төлеудің жаңа жүйе­с­і­не көшті. Бұл тәсіл, ең алдымен, аудан деңгейіндегі қызметкерлердің жала­қысын көтеруге мүмкіндік берді. Мәсе­лен, үш жылдық тәжірибесі бар поли­ция жедел уәкілінің еңбекақысы 60 па­йызға өсті. Тәртіп сақшыларын құқық­тық және әлеуметтік тұрғыдан қорғау үшін кешенді шаралар қабылдана береді.

Ведомстволық жоғары оқу орындары курсанттарына жағдай жасап, ынталандыру маңызды. Олар – біздің күштік құрылымдардың болашағы. Сондықтан Мемлекет басшысы оқуда үздік нәтиже көрсеткен және үлгілі тәртібімен ерекшеленген академия түлектеріне бірден «аға лейтенант» шенін беру қажет деп санайтынын жеткізді. Сондай-ақ оларға бос жұмыс орындарынан өзі қалаған қызмет түрін таңдауына мүмкіндік берілуі керек. Бұл ретте Үкіметке заңға енгізілетін өзгерістерді әзірлеу жүктелді.

Құқық қорғау органдарында үздіксіз әрі мінсіз қызмет атқарғандарға «құрметті қыз­меткер» атағы беріледі. Алайда кейбір құрылымдарда бұл жоғары атақ басшы­ларға ғана бұйырады. Қатардағы қара­пайым қызметкерлер арасында ұзақ жыл­ бойы кәсіби борышын адал атқа­рып жүрген лайықты кандидаттар жеткілікті. Қызметкерлердің кәсіби деңгейін арттырып, моральдық рухын күшейту маңызды. Былтыр Прези­дент Әкімшілігінің бастамасы­мен құқық қорғау орган­дары­ның кадр­лық құрамын цифрлық баға­лау жүйе­сі енгізілді. Бұл объективті дербес рей­тинг қалыптастыруға мүмкіндік берді. Осы орайда Мемлекет басшысы құқық қорғау органдарының басшылары­на қызметкердің лауазымын жоғары­лат­қанда және көтермелегенде негізінен цифрлық бағалауға сүйенуді тапсырды.

Орынбек ӨТЕМҰРАТ
«Egemen Qazaqstan» газеті