Шымкент ЖИТС-тің алдын алу бойынша үздік үштікке енді

Шымкент қаласының денсаулық сақтау басқармасына қарасты «ЖИТС-тің алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі орталығы» АИТВ-ның алдын алу, күту және емдеу бойынша халықтың негізгі топтары мен АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға көрсетілетін қызметтердің тұрақтылығы бойынша елімізде үздік үштікке енді.

Үздік атанған мекемені ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығы марараттап,алғысын білдірді.

Сондай-ақ 2023 жылдың қорытындысы бойынша Шымкенттегі ЖИТС орталықтарының қызметін бағалаудың жоғары рейтингтік көрсеткіштері бойынша ҚР ЖИТС-тің алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі 20 орталықтың арасында III орынды иемденді.

Қазіргі уақытта АИТВ-мен өмір сүретін адамдарды тегін антиретровирустық терапиямен (АРТ) қамтуды арттыру мүмкіндігі туып отыр. Орталықтың аккредиттелген зертханасында инфекциядан кейін АИТВ-инфекциясын диагностикалау уақытын қысқартуға мүмкіндік беретін 4 буынды жоғары сезімтал тест жүйелерін пайдалана отырып, жалпы халықты және негізгі топтарды АИТВ-ға тестілеу,мемлекеттік және халықаралық стандарттар ұсынымдарына сәйкес жүргізілетін профилактикалық іс-шаралар жүргізуде.

ЖИТС орталығы жоғарыда аталған мақсаттарға қол жеткізу үшін барлық күш-жігерін жұмсауды, сондай-ақ АИТВ-мен байланысты стигма мен кемсітушілікті азайту бойынша жұмыстар жасауда.

Қосымша ақпарат.  АИТВ / ЖИТС туралы не білуіңіз керек

1. АИТВ қысқартуы нені білдіреді?
Адамның иммун тапшылығы вирусы — бұл биологиялық табиғаты бойынша адамның және тек адамның иммундық жүйесін бұзатын вирус (яғни, организм инфекцияларға қарсы тұру қабілетін жоғалтады) дегенді білдіреді.

2. ЖИТС дегеніміз не?
ЖИТС — бұл иммун тапшылығы синдромы.

Синдром — бұл белгілі бір аурудың белгілерінің жиынтығы; сатып алынған — туа біткен емес, АИВ—инфекциясы нәтижесінде алынған; иммун тапшылығы — ағзаның инфекцияларға қарсы тұру қабілетін жоғалту. ЖИТС — АИТВ—инфекциясының соңғы сатысы.

3. Неліктен адамдар СПИД—тен өледі?
ЖҚТБ — адамның иммун тапшылығы синдромы, АИТВ—инфекциясының соңғы сатысы. Бұл кезеңде адам денесі өте әлсіреген, өйткені ол инфекцияларға қарсы тұру мүмкіндігін жоғалтты. Сондықтан адам ағзасын бұзатын көптеген инфекцияларды дамытады. Иммунитет, оқ атпайтын жилет сияқты, адамды қорғайды, егер ол болмаса, адам өледі. Яғни, адам оқтан қорғайтын күртешенің жоқтығынан емес, жарақаттан көз жұмады. Сондықтан адам СПИД—тен емес, иммундық жүйенің олармен күресе алмайтындығынан болатын инфекциялардан өледі.

4. АҚТҚ мен ЖҚТБ—ның айырмашылығы неде?
АИВ — бұл вирус (адамның иммун тапшылығы вирусы) және АИТВ инфекциясы деп аталатын ауруды тудырады. АИВ—инфекциясының соңғы сатысы — бұл СПИД, яғни иммун тапшылығы синдромы. Осылайша, АҚТҚ — бұл вирустың өзі, ал СПИД — АИТВ қоздыратын аурудың соңғы сатысы.

5. Сіз ЖҚТБ—ны жұқтыра аласыз ба?
Жоқ. Алынған иммун тапшылығы синдромы (ACI) — АИВ инфекциясы деп аталатын аурудың соңғы сатысы. АИТВ—ның себебі — АҚТҚ (адамның иммун тапшылығы вирусы). Сондықтан АИТВ—ны тек жұқтыруға болады. ЖҚТБ—ны жұқтыру мүмкін емес, ол ұзақ уақыт бойына дамиды және арнайы дәрілермен емделмегенде (ARV терапиясы).

6. АИТВ—ның берілу жолдары қандай?
АИВ адам ағзасындағы сұйықтық арқылы үш жолмен беріледі:
1) қан—қан (зарарсыздандырылған шприцтермен инъекциялық есірткіні қолдану, зарарсыздандырылмаған инелермен татуировкасы, ластанған қан құю);
2) жыныстық (жыныстық қатынас кезіндегі ұрық және қынап секрециясы арқылы)
3) егер әйел ВИЧ—терапиямен емделмесе (ARV терапиясы), емшек емізу кезінде АИТВ—жұқтырған ананың сүті арқылы

7. Қандай жағдайларда АИТВ—ға тест тапсыру керек?
Егер сіз ВИЧ—тің мәртебесін сенімді білмейтін адаммен (презервативсіз) қорғалмаған жыныстық қатынасқа түскен болсаңыз (сіз нақты білмейінше) адамның ВИЧ тестін жасағандығы туралы); егер сіз есірткі енгізген болсаңыз; егер сіз татуировкасы немесе қан құйған болсаңыз. Жүктілік кезінде әйелдер әрқашан АИТВ—ға тексерілуі керек.

8. АИТВ—ға тестті қайдан алуға болады?
Мұны қалаңыздағы ЖИТС орталығында, сондай—ақ жергілікті емханада жасырын және жасырын түрде жасауға болады.

9. Сіз ВИЧ—ті масаның шағуынан жұқтыра аласыз ба?
Жоқ. АИВ — адамның иммун тапшылығы вирусы, ол адам ағзасында ғана өмір сүріп, көбейе алады, сондықтан жануарлар АИТВ жұқтыра алмайды.
Сонымен қатар, әйгілі мифке қарама—қайшы, маса шағып алған кезде адамның қаны басқа біреудің қанына ене алмайды.
Маса адамды ұрған кезде, ол алдыңғы құрбанның қанын емес, оның сілекейін шығарады. Сары безгегі және безгек сияқты аурулар кейбір масалардың түрлерінің сілекейі арқылы өтеді, өйткені бұл аурулардың қоздырғыштары масаның сілекейінде өмір сүріп, көбейе алады. Бірақ АИТВ масаның немесе басқа да қан сорғыштың денесінде көбейе алмайды, сондықтан ол жәндіктердің денесіне кірсе де, ол тірі болмайды және ешкімді жұқтыра алмайды.

10. ВИЧ індетін жұқтырған әйел сау баланы дүниеге ала ала ма?
Иә. Бүгінгі күні тиімді терапия бар, оны қабылдау кезінде әйел балаға АИТВ—ны жүктілік кезінде бермейді, сонымен қатар дәрігерлер баланы инфекциядан қорғау үшін және босанғаннан кейін баланы жұқтырмау үшін АИТВ—жұқтырған ана тамақ бермейді. бала емшек сүтімен емізеді (оның сүтімен тамақтандырмайды). Осы медициналық көрсеткіштердің барлығында сау баланың дүниеге келу ықтималдығы 98% құрайды. Сондықтан жүктілік кезінде сіздің АИТВ—ның мәртебесін білу өте маңызды және қажет болған жағдайда емдеуді мүмкіндігінше тезірек бастау керек.

11. Адам АИТВ—мен қанша өмір сүре алады және ол туралы білмейді?
АИТВ—инфекциясы 5 жылдан 12 жылға дейін асимптоматикалық болуы мүмкін, сондықтан адам қанша жыл өмір сүре алады және оның АИТВ бар екенін білмейді.

12. АИТВ адам денесінен тыс қанша уақыт өмір сүреді?
Бұл әртүрлі факторларға байланысты (вирус концентрациясы, қоршаған орта температурасы). Әдетте ВИЧ организмнен тыс бірнеше минут өмір сүре алады.

Бірақ жоғары концентрацияда (зертханалық жағдайда болады) ол үш күнге дейін өмір сүре алады. Шприц немесе каннула ішіндегі АҚТҚ—ның өмір сүруі ерекше қызығушылық тудырады. Пайдаланылған шприцтің немесе қуыс иненің (зарарсыздандырусыз) бірнеше күн ішінде тірі вирус болуы мүмкін екендігі белгілі болды.

13. АИТВ—ны қандай жыныстық жолмен жұқтыруға болады?
Барлық қорғалмаған жыныстық қатынас үшін.

14. Сіз бассейнде АИВ жұқтыра аласыз ба?
Егер ВИЧ бар сұйықтық суға түссе, вирус өледі, сонымен қатар тері тағы да вирусқа қарсы сенімді тосқауыл болады. Бассейнде ВИЧ індетін жұқтырудың жалғыз жолы — презервативсіз жыныстық қатынасқа түсу.